Opowiem dziś o ogrodach wertykalnych, które wyglądają jak z odległej przyszłości, a są już dziś dostępne. Technologie ogrodnictwa poszły daleko naprzód. Są niezwykłe. Powstają zawsze wtedy, kiedy szukamy nowych, skutecznych sposobów dodatkowej powierzchni uprawy. Sprawdza się wtedy znane przysłowie: "Potrzeba matką wynalazków". Nie tak dawno temu zastosowano metodę "zielonych dachów" - teraz zaś czas na "zielone ściany".

Nie wszystkie rośliny wymagają gleby. Niektóre żyją jako epifity w koronach drzew, na stromych skałach, a potrzebne do życia składniki uzyskują z powietrza. Tak też powstał pomysł sztucznych zielonych ścian. Z tą różnicą, że woda i minerały dostarczane są automatycznie przy pomocy systemu nawadniającego, a rośliny mają korzenie umiejscowione w specjalnych modułach, umocowanych pod ścianą uchwytami.

Co to jest ogród pionowy?

Pionowy ogród to ściana pokryta różnymi rodzajami roślin. Może ona być zamontowana w dowolnym miejscu na zewnątrz jak i wewnątrz, nawet w pomieszczeniach bez światła słonecznego, np. w biurach i podziemnych parkingach - wtedy instaluje się oświetlenia sztuczne. Ściana jest bardzo lekka. Cały ciężar roślin i metalowej ramy to z reguły mniej niż 30 kg/m2. Niektóre technologie przewidują 50-60 kg/m2.

Ciekawostka

Najbardziej niezwykły pionowy ogród powstał w Londynie, niedaleko Tower of London, na fasadzie hotelu Mint. Rozciąga się on od drugiego do jedenastego piętra. Ten żywy, zielony mur jest największą zieloną ścianą w Europie. Rośnie tam około 40-tu gatunków i ponad 4.100 sztuk zimozielonych roślin, które dobrano pod względem nasłonecznienia. W cieniu rosną różnorodne paprocie, Liriope muscari, Vinca minor, różnorodne Heuchera i rośliny cebulowe np. przebiśniegi.

W ścianie tego ogrodu jest zamontowany system nawadniania i nawożenia. W przypadku awarii, do ogrodników obsługujących ten ogród wysyłany jest SMS i od razu podejmowane są działania, zanim zostaną poniesione widoczne szkody w postaci uschniętych roślin. Ogród ten jest widoczny z recepcji hotelu przez szklaną ścianę.

Czemu służą pionowe ogrody?

Pionowe ogrody służą zwiększeniu wydajności głównie małych ogrodów, bo mała przestrzeń to duże wyzwanie dla ogrodnika, który musi się zmierzyć z problemem, jak pomieścić więcej roślin? A w miastach wolnego miejsca coraz mniej. Ludzie, którzy żyją w ciasnych mieszkaniach często nie mają go w ogóle, aby usiąść na zewnątrz, bo nie mają nawet balkonu. Chcieliby posadzić coś dookoła siebie.

Pionowy ogród pozytywnie wpływa na środowisko poprzez:

• tworzenie dodatkowych ilości tlenu i w efekcie oczyszczanie powietrza (żywy ekosystem)
• piękny wygląd kolorowych i zielonych roślin
• ochronę przed promieniami słonecznymi, czyli izolację termiczną
• tłumienie hałasu
• materiał ogniotrwały
• redukcję kurzu w powietrzu
• regulację poziomu wilgotności powietrza
• magazynowanie dodatkowej ilości wody deszczowej
• schronienie dla ptaków i owadów
• zapach od roślin aromatycznych
• natychmiastowy efekt ogrodu
• nową koncepcję pod hasłem "modnie i pięknie"
• ludzie otrzymują więcej energii, co stymuluje dobry nastrój i zmniejsza stres, jednocześnie podnosząc wydajność pracy
• pozytywny wpływ na wartość nieruchomości

Wady pionowego ogrodu w porównaniu do zalet są znikome:

• może nastąpić zawilgocenie fasady budynku
• konieczność zainstalowania systemu nawadniającego
• konieczność stałej opieki ogrodnika
• możliwość wypłukania roślin podczas ulewy
• konieczność stałego uzupełniania roślin

Elementy pionowego ogrodu składają się z metalowej ramy, która wisi na ścianie, warstwy PCV, która usztywnia konstrukcję i chroni przed wilgocią, warstwy filcu lub pianki, która zapobiega gniciu, równomiernie rozprowadza wodę i jest wsparciem dla korzeni oraz specjalnych modułów-pojemników z ziemią. Do tego potrzebny jest system nawadniający sprzężony z nawożeniem. Optymalne dostarczenie wody i składników pokarmowych pozwoli na zapewnienie doskonałych warunków dla roślin, a modułowa konstrukcja na łatwą wymianę poszczególnych elementów w zależności od sezonu, okoliczności i potrzeb.

Idealne rośliny

Do pionowych nasadzeń można używać w zasadzie wszystkich niewysokich bylin i roślin okrywowych, zwłaszcza zimozielonych, dobierając je głównie pod względem nasłonecznienia i wymagań wodnych.

Najbardziej polecam żurawki (Heuchera), kosaćce (Iris), trzmieliny Fortunego (Euonumus fortunei), wilczomlecze (Euphorbia), szałwie (Salvia), barwinki (Vinca), paprocie, bergenie (Bergenia), ozdobne niewielkie trawy (Festuca, Hakonechloa) i turzyce (Carex), konwalniki (Ophiopogon), rośliny skalne m.in. dzwonki (Campanula), macierzanki (Thymus, rozchodniki (Sedumi rojniki (Sempervivum).

Można stosować także niewielkie krzewy np. hortensje (Hydrangea) czy irgi (Cotoneaster).

Pielęgnacja pionowych ogrodów polega na stałej kontroli wilgotności gleby i zaopatrzeniu w składniki mineralne. Tymi procesami steruje komputer przy pomocy umieszczonych czujników pomiaru deszczu, słońca i temperatury. Podlewanie powinno być przeprowadzane dwa razy dziennie. Długotrwałe przesuszenie szybko prowadzi do zamierania roślin, ponieważ nie mają one możliwości sięgnięcia po wodę do głębszych warstw gleby. W pionowych ogrodach istnieje system odzyskiwania wody z opadów atmosferycznych i z podlewania.

Pozostała konserwacja ogranicza się do kontroli zdrowotności i wyglądu estetycznego. Należy systematycznie usuwać martwe liście, przekwitnięte kwiaty lub całe rośliny, które z jakichś przyczyn uschły lub źle wyglądają. Należy je stale przycinać, aby utrzymać zwarty pokrój. Przed zimą konserwacja polega na opróżnieniu systemu z wody.

Pionowe ogrody są niesamowicie wszechstronne, czynią wokół nas więcej zieleni przez co ludzie stają się szczęśliwsi.

Fot. Danuta Młoźniak - Gardenarium